Decyzja o zamieszkaniu we własnym domu to początek niesamowitej podróży. Czy jest coś piękniejszego niż podróż w wymarzone miejsce, którym jest własne lokum? Miejsce, o którym tyle razy każdy z nas rozmawiał, marzył i często widział je oczami wyobraźni. Podróż ta może być piękną wyprawą w nieznane lub też podróżą w z góry zaplanowane miejsce docelowe z przemyślaną trasą. Celem może być dom z rynku wtórnego.
Pierwsze pytanie, które należy sobie zadać, myśląc o własnym domu, to budować czy kupić gotowy? Odwieczny dylemat, ale do celów tej krótkiej analizy przyjmijmy, że decyzja dotyczy nabycia domu już wybudowanego, czyli tzw. domu z rynku wtórnego.
Otóż jak przy przysłowiowej podróży, tak i w tym przypadku należy określić, co jest dla nas ważne. Jak ma wyglądać i gdzie ma się znajdować miejsce, w którym chcemy zamieszkać? Jaki ma być ten wymarzony dom? Pytanie te są fundamentalne i należy zadać je sobie jako pierwsze, gdyż odpowiedź ma najistotniejsze znaczenie. Co ważne, na tym etapie jest ona decyzją podejmowaną „sercem” i tylko częściowo rozumem. To ważne, ponieważ zakup oparty jedynie na czystej kalkulacji może prowadzić do tego, że staniemy się właścicielem miejsca, w którym tylko sypiamy. Nie będzie to wówczas dom, który ma stać się naszym miejscem na ziemi. Dlatego odpowiedź na pierwsze pytanie warunkuje kolejne decyzje. Zaraz po tym należy określić budżet, gdyż realne oszacowanie możliwości finansowych pozwala później uniknąć wielu rozczarowań.
Dom z rynku wtórnego zyskuje przewagę w stosunku do budowy nowego obiektu. Chodzi współczynnik ryzyka (przy dobrej analizie i sprawdzeniu inwestycji), który w przypadku nieruchomości z drugiej ręki jest stosunkowo niewielki. Wybierając miejsce, w którym chcemy zamieszkać, musimy uwzględnić, czy marzymy o zamieszkaniu na obszarze miejskim, na jego obrzeżach czy też na „odległej” wsi. Wiąże się z tym, oprócz oczywistego wpływu na koszt inwestycji, określenie, ile czasu przeznaczymy na codzienny dojazd do pracy. Ważne jest też to, czy w przypadku potencjalnej zmiany pracy ta lokalizacja da nam możliwość swobodnego komunikowania się. Jak często korzystamy i lubimy spędzać czas w kinie, teatrze, itp. to również ważne informacje. Później może okazać się przykrym, gdy okaże się, że wyjście do kina staje się wyprawą.
Gdy mamy dzieci, dochodzą kolejne kryteria: dostęp do przedszkola, szkoły jak również możliwość zajęć dodatkowych. Bliskość znajomych, rodziny lub po prostu przywiązanie do danej okolicy to również ważne aspekty, ale bardzo subiektywne. Należy pamiętać, by po wcześniejszym wybraniu potencjalnej lokalizacji, sprawdzić, co oferuje nam lokalna infrastruktura. Obecnie oferta na obszarach podmiejskich i wiejskich bywa bardzo interesująca. Często gminy podmiejskie oferują place zabaw, boiska sportowe, trasy rowerowe itd.
Ważnym czynnikiem przy podejmowaniu decyzji jest uwzględnienie czystości lub raczej zanieczyszczenia powietrza, choć tu nie ma prostej odpowiedzi. Najlepiej sprawdzić aktualne wskazania, a przede wszystkim dane historyczne na jednym z portali publikujących takie informacje.
Gdy odpowiemy na wymienione wyżej pytania, należy przystąpić do porównania naszej wymarzonej wizji domu z tym, co oferuje baza nieruchomości. Zweryfikować trzeba też to, co zaproponuje nam pośrednik nieruchomości. Rzadko oferty odpowiadają w 100 proc. naszym wizjom i wyobrażeniom. Tworząc listę kryteriów, najlepiej w formie prostej tabeli, należy dodać kolumnę „stopień ważności” lub innymi słowy, możliwości kompromisów. Poniżej przykładowe zestawienie kryteriów:
Skrupulatne przeanalizowanie i sprawdzenie według przygotowanych wcześniej kryteriów odpowie nam na pytanie, czy ta nieruchomość spełnia nasze wymagania i czy warto rozpocząć kolejny etap.
Kolejnym krokiem jest sprawdzenie posesji z punktu widzenia prawnego i tu przydaje się doświadczony pośrednik nieruchomości. Będzie on wiedział, gdzie i jak znaleźć takie dane, a szczególnie, jak je zinterpretować. Zaoszczędzi to klientom mnóstwo czasu i zagwarantuje rzetelne informacje. Należy również do tego etapu dodać zapoznanie się z planem zagospodarowania terenu, przeznaczeniem sąsiednich gruntów czy planowanymi inwestycjami na danym terenie. Wszelkie wątpliwości powinny być wyjaśnione przez specjalistów.
Jeżeli już mamy potencjalną nieruchomość, którą pragniemy nabyć w wybranej i zweryfikowanej lokalizacji, i nieruchomość ta spełnia nasze kryteria, to teraz kolej na weryfikację stanu i wyposażenia technicznego. W tym przypadku od razu warto skorzystać z usług doświadczonego specjalisty z zakresu budownictwa. Przeprowadzi on analizę elewacji, stanu dachu i instalacji. Ważny punkt stanowi sprawdzenie, czy dom nie posiada ognisk wilgoci. Ten niewielki wydatek w skali całej inwestycji może okazać się kluczowy do uniknięcia niespodzianek. Dzięki temu nie narazimy się na błędy budowlane w fazie projektowej lub w trakcie budowy, czy też niewłaściwą eksploatację.
W trakcie całej analizy należy upewnić się, że koszty zakupu plus potencjalnego remontu lub też adaptacji do naszych potrzeb mieszczą się w zakresie naszych możliwości finansowych. Jeżeli na każdym z etapów większość odpowiedzi była pozytywna lub co najmniej w akceptowalnym zakresie, możemy myśleć o podpisaniu umowy. W większości jest to najpierw umowa przedwstępna, która zapewni klientom rezerwację wybranej nieruchomości. Taka umowa daje im czas na przygotowanie wszystkich formalności przed podejściem do ostatecznej umowy sprzedaży.