W lipcu rząd przyjął pakiet mieszkaniowy, a dokładnie jego społeczną część. Wprowadzone zmiany obejmują m.in. wsparcie finansowe dla najemców mieszkań, wakacje od czynszu w TBS czy pomoc dla gmin w realizacji inwestycji w zakresie budownictwa społecznego. Kto konkretnie skorzysta na zmianach i jak te przełożą się na rozwój polskiego budownictwa?

Zmiana nr 1: dopłaty do czynszu

Jedną z kluczowych pomocy zaoferowanych przez rząd w ramach pakietu mieszkaniowego 2020 są dopłaty do dodatków mieszkaniowych dla najemców. Ze wsparcia mogą skorzystać wszyscy lokatorzy, którzy ucierpieli finansowo z powodu pandemii COVID-19. Aby móc otrzymać dopłatę, należy spełnić określone w pakiecie mieszkaniowym warunki, tj: wykazać w ciągu ostatnich trzech miesięcy spadek średnich miesięcznych dochodów o min. 25 proc. w odniesieniu do dochodów z 2019 r. Sama zaś dopłata może zostać przyznana za minione miesiące od dnia ogłoszenia w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego. Jej wysokość może sięgnąć 75 proc. należnego czynszu (do 1500 zł), a świadczenie będzie wypłacane przez pół roku.

Wnioski o udzielenie wsparcia dla najemców można składać do końca roku. Dopłaty do czynszu obejmują również osoby korzystające z programu „Mieszkanie na start”. Jednak w tym przypadku warunki uprawniające najemców do skorzystania ze wsparcia będą określać gminy. Pakiet mieszkaniowy przewiduje także możliwość dojścia do własności w ramach ww. programu. Część społeczną pakietu mieszkaniowego adresujemy do osób, które nie mają zdolności kredytowej. Instrumenty wsparcia, które przyjęła Rada Ministrów, dotyczą rozwoju społecznego budownictwa czynszowego i komunalnego – wyjaśnia Robert Nowicki, wiceminister rozwoju.

Pakiet mieszkaniowy a dodatek mieszkaniowy

Pakiet mieszkaniowy wprowadza zmiany w sposobie sza- cowania progu dochodowego uprawniającego do otrzymania dodatku mieszkaniowego. Dotychczasowy dochód brutto będzie zastąpiony dochodem netto, a sam dodatek nie będzie podlegał egzekucji administracyjnej.

Zmiana nr 2: (r)ewolucja w TBS-ach

Część wprowadzonych przez rząd zmian dotyczy inwestycji realizowanych przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego (TBS). Pakiet mieszkaniowy przewiduje uelastycznienie reguł związanych z czynszem, jeśli TBS-y będą inwestować w odnawialne źródła energii, termomodernizację budynków czy poprawę dostępności lokali dla osób niepełnosprawnych oraz seniorów. Zmniejszono również limit wieku budynków, na które TBS może otrzymać premię remontową. Dotychczasowy próg wieku lokalu wynoszący niemal 60 lat (lokale wybudowane przed 1961 r.) zmniejszono do 25 lat.

Pakiet mieszkaniowy wprowadza również zmiany istotne dla najemców mieszkań w TBS-ach. Lokatorzy, którzy będą posiadać wyższą partycypację w kosztach budowy (20 proc., a w przypadku większych miast – 25 proc.), będą mogli skorzystać z umowy najmu z dojściem do własności. Wszyscy lokatorzy TBS mają szansę skorzystać z wakacji czynszowych, tj. będą mogli ubiegać się o jego obniżenie nawet o 20 proc. w momencie spłaty kredytu przez TBS.

Zmiana nr 3: wsparcie dla gmin

Pakiet mieszkaniowy to szereg rozwiązań skierowanych również do gmin realizujących inwestycje mieszkaniowe. Samorządy mogą liczyć na wyższe niż dotychczas dofinansowanie z Funduszu Dopłat w BGK na budowę mieszkań społecznych i komunalnych. W przypadku TBS-ów nawet do 35 proc., a w przypadku mieszkań komunalnych – 50 proc. kosztów inwestycji. Ważną modyfikacją jest wypłata środków już na etapie realizacji inwestycji, a nie dopiero po jej zakończeniu. Takie rozwiązanie zwiększa dostępność bezzwrotnych funduszy dla biedniejszych gmin, które nie posiadały dotąd środków na pokrycie kosztów inwestycji.

Mieszkanie ma nam dawać poczucie bezpieczeństwa, ma być realizacją prawa do wolności i służyć rozwojowi. Ale państwo ma też wspierać najsłabszych, zwłaszcza teraz, w obecnej, trudnej sytuacji wywołanej koronawirusem – wyjaśnia minister rozwoju Jadwiga Emilewicz. Stworzyliśmy rozwiązania, które dają narzędzia, środki oraz zachęty do rozwoju samorządom tak, aby efektywnie kształtowały one politykę mieszkaniową i dostosowywały ją do potrzeb swoich mieszkańców – dodaje. Poza tym gminy, które szczególnie ucierpiały z powodu COVID-19, mogą skorzystać z dodatkowego wsparcia z Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa. Samorządy chcące – mimo trudnego położenia – wesprzeć budownictwo społeczne, mogą liczyć na pomoc w wysokości 10 proc. zaplanowanej inwestycji lub 3 mln zł w przypadku nowych inwestycji. Na pomoc samorządom z RFRM przeznaczono 1,5 mld zł.

Czy pakiet mieszkaniowy zmieni prawo budowlane?

Uchwalona część społeczna pakietu mieszkaniowego to jeden z etapów wprowadzenia zmian w prawie budowlanym. W planach jest jeszcze część komercyjna pakietu, która ma dotyczyć m.in. ulg podatkowych na zakup pierwszego mieszkania czy wybudowanie pierwszego domu. Jednak ta zostanie uchwalona już po wakacjach. Wszystkie wprowadzane przez rząd zmiany mają jeden cel: poprawa dostępności lokali mieszkaniowych w Polsce. Zwiększenie możliwości inwestycyjnych i prawnych samorządów w realizacji polityki mieszkaniowej to cel naszego pakietu – podkreśla Robert Nowicki. Nasze zamierzenia chcemy zrealizować razem z partnerami: samorządami, deweloperami, spółdzielniami oraz instytucjami. Dzięki tej współpracy będzie więcej tanich i o wysokim standardzie mieszkań oraz możliwy będzie dalszy rozwój rynku mieszkaniowego w Polsce – dodaje.