• W tym roku miasto odwiedziło 7,95 mln osób, z czego kilkudniowi turyści krajowi i zagraniczni stanowili 52,6 proc. ogółu. Dla porównania w 2019 roku do miasta przyjechało łącznie ponad 14 mln osób, z czego 72,2 proc. stanowili turyści kilkudniowi.
• Większą popularnością wśród turystów w 2020 roku w odniesieniu do 2019 roku cieszyło się zakwaterowanie w apartamentach. Może to świadczyć o tym, że tego typu obiekty darzone są większym zaufaniem dotyczącym bezpieczeństwa.
• Istotnym czynnikiem odbudowy turystyki mają być loty.

Straty finansowe stolicy Małopolski z tytułu turystyki, plany na kolejny rok i przeanalizowanie tego, co przyniosło sukces. Tak można podsumować wtorkowe Forum Turystyki, które zorganizowały Krakowskie Biuro Festiwalowe oraz Krakowska Izba Turystyki. Podczas spotkania online  przedstawiciele wybranych branż dyskutowali nad kluczowymi zagadnieniami dotyczącymi tego, jakie działania należy podjąć, aby ruch turystyczny w Krakowie z powrotem mógł się efektywnie rozwijać.

Ruch turystyczny w Krakowie w 2020 roku

W tym roku miasto odwiedziło 7,95 mln osób, z czego kilkudniowi turyści krajowi i zagraniczni stanowili 52,6 proc. ogółu. Tu warto podkreślić, że najwięcej turystów zawitało do Krakowa z Wielkiej Brytanii (18,3 proc.), Niemiec (16,1 proc.) oraz Francji (12 proc.). Pozostałe 47,4 proc. to osoby przyjeżdżające do stolicy Małopolski na jeden dzień. Dla porównania w 2019 roku do miasta przyjechało łącznie ponad 14 mln osób, z czego 72,2 proc. stanowili turyści kilkudniowi.

Dr Krzysztof Borkowski, przewodniczący zespołu badawczego Małopolskiej Organizacji Turystycznej zauważył, że taki stan rzeczy jest wynikiem m.in. wyłączenia ruchu granicznego w marcu 2020 roku. Przedsiębiorcy nie byli bowiem pewni, jakie działania podejmie rząd, a granice państwa, miejsca noclegowe oraz lokale gastronomiczne były na przemian otwierane i zamykane.

Niestety wraz ze spadkiem liczby turystów odnotowano mniejsze zyski finansowe. W 2020 roku wysokość wpływów od wszystkich odwiedzających okazała się o 3,92 mld niższa niż w roku ubiegłym. Zaobserwowano również spadek oceny odwiedzających Kraków – z 4,41 w 2019 roku do 3,95 w 2020 roku.

O środkach transportu i zakwaterowaniu

W 2020 roku najchętniej wybieranym środkiem transportu przez turystów zagranicznych był samolot (72,2 proc. turystów zagranicznych), natomiast przez turystów krajowych – samochód (66,5 proc. turystów krajowych). W tym roku w porównaniu do ubiegłego wśród osób z zagranicy zdecydowanie rzadziej wybierano autokary. Może być to związane z tym, że turystyka zorganizowana w czasach pandemii praktycznie przestała istnieć.

Zauważono również kolejną prawidłowość. Większą popularnością wśród turystów w 2020 roku w odniesieniu do 2019 roku cieszyło się zakwaterowanie w apartamentach. Może to świadczyć o tym, że tego typu obiekty darzone są większym zaufaniem dotyczącym bezpieczeństwa. Turyści chętniej wybierali też hotele 5- i 4-gwiazkowe. To z kolei ma związek m.in. z obniżką cen w tych obiektach.

Jaki był cel przyjazdu?

W 2019 roku ruch turystyczny w Krakowie wiązał się w szczególności ze zwiedzaniem zabytków, wypoczynkiem oraz korzystaniem z rozrywki. Natomiast w 2020 roku dominująca okazała się funkcja wypoczynkowa miasta, tuż za nią zwiedzanie zabytków, a następnie wizyty u krewnych. Z racji wielu odwołanych imprez i wydarzeń, a także zamkniętych obiektów rozrywkowych, funkcja rozrywkowa nieco straciła na znaczeniu. Okazuje się jednak, że Kraków jako miasto może zaoferować turystom odnowę psychosomatyczną i wypoczynek, który dotychczas kojarzony był głównie z górami czy jeziorami, a nie z przestrzenią miejską.

Perspektywy współpracy międzysektorowej, czyli jak połączyć kulturę z turystyką?

Udział turystów zagranicznych i krajowych w wydarzeniach kulturowych organizowanych w Krakowie wynosi średnio 2 proc. Jest to wartość stosunkowo niewielka. Przedstawiciele sektora turystyki i kultury podczas spotkania wskazali na konieczność przygotowania usługi premium. Miałaby być ona dostępna jedynie dla konkretnej grupy odbiorców i zapewniać wysokiej jakości przeżycia kulturowe. Pandemia koronawirusa pokazała również, jak ważna jest konieczność przeniesienia niektórych działań do Internetu. Mowa tu m.in. o możliwości łatwego zakupu biletów, a także wygenerowania ich w formie elektronicznej.

Izabela Błaszczyk, dyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego poinformowała również o sukcesie programu „Bądź turystą w swoim mieście”. Jest to kampania prowadzona w mediach społecznościowych – trafiła w ten sposób do 9 mln osób. Sukces odnosi również platforma VOD Play Kraków, która udostępnia za darmo lub za opłatą wydarzenia kulturalne w mieście.

Połączenie turystyki i kultury możliwe jest wyłącznie poprzez współpracę obu tych sektorów. W połączeniu z efektywną promocją możliwe jest przyciągnięcie turystów i zachęcenie ich do skorzystania z oferty przygotowanej przez miasto oraz region. Konieczna jest otwartość na gości z zagranicy przy jednoczesnej współpracy z mieszkańcami żyjącymi w Krakowie.

Co może odbudować ruch turystyczny w Krakowie?

Zgodnie z przeprowadzonymi w UE badaniami dominującym czynnikiem determinującym wybór miejsca podróży będzie od teraz zdrowie i bezpieczeństwo – tak przyznaje 21,4 proc. Europejczyków. Ankietowani podkreślili również wagę spokoju ducha (13,1 proc) oraz przystępność cenową (12,3 proc.).

Rafał Szlachta, prezes Polskiej Organizacji Turystycznej zaznaczył podczas spotkania, że Komisja Europejska przyznała 3,8 mld złotych na przeciwdziałanie skutkom pandemii w turystyce. Wydatkowanie tych środków będzie uwzględniało wytyczne KE. Jak zapewnił Szlachta, pieniądze realnie trafią tam, gdzie są one potrzebne.

Istotnym czynnikiem odbudowy turystyki mają być loty. Zdaniem Radosława Włoszka, prezesa zarządu MPL Kraków-Balice spodziewany jest powrót połączeń w pierwszej kolejności europejskich, a następnie transatlantyckich. W związku z zamykaniem i otwieraniem granic przez poszczególne kraje sytuacja na rynku jest jednak dynamiczna. Optymistyczna wizja zakłada, że w 2021 roku nastąpi powrót do poziomu ok. 60 proc. zainteresowania odnotowanego w 2019 roku.

Promocja kluczem do sukcesu

W trakcie Forum zwrócono uwagę również na to, jak ważną kwestię stanowi dziś wcześniejsza promocja wydarzeń, które mogłyby przyciągnąć potencjalnych turystów. Wyjazdy zazwyczaj nie są planowane „z dnia na dzień”, dlatego tak istotne jest reklamowanie eventów z wyprzedzeniem. Rola miasta powinna skupić się na promowaniu wydarzenia bez względu na jego organizatora. Jako przykład podano Igrzyska Europejskie, które mają odbyć się w Krakowie w 2023 roku. Ich promowanie może posłużyć jako narzędzie do budowania pozytywnego wizerunku turystyki i gospodarki nie tylko Krakowa i Małopolski, ale również całego kraju.

Jacek Legendziewicz z branży turystycznej również podkreślił rolę promocji wydarzeń, lecz nie tylko kulturalnych, ale także sportowych i amatorskich. Zwrócił uwagę na problem promowania wyłącznie tego, co przyciąga najwięcej turystów. Konieczne jest także reklamowanie według innych kryteriów, nie tylko popularności, lecz również trwałości, możliwości ściągnięcia nowej grupy turystów, innowacyjności oraz atrakcyjności. Dr Bartłomiej Walas podsumował, iż konieczne jest inne spojrzenie na ruch turystyczny w Krakowie, nie tylko w klasycznym jego rozumieniu.

Trendy w turystyce biznesowej

Anna Górska, członek zarządu ICCA zwróciła uwagę na cztery podstawowe trendy, do których warto dopasować swoje strategie rozwoju oraz strategie marketingowe. Są to:

• technologia. Pandemia przyspieszyła rozwój technologii oraz jej wykorzystania. Nowe rozwiązania dotyczące cyfryzacji turyści przyjmują z zadowoleniem.
• Bezpieczeństwo. Konieczne jest to, aby umowy były bardziej elastyczne w zakresie cen i ubezpieczenia. Wielu organizatorów wydarzeń, szukając odpowiedniej lokalizacji dla eventu, będzie odpowiadać sobie również na pytanie: jak dane miasto poradziło sobie z pandemią?
• Wielkość wydarzeń. Zauważono wzrost zainteresowania mniejszymi konferencjami oraz eventami hybrydowymi. Jest to zatem szansa dla mniejszych destynacji, które nie zawsze mogły sobie pozwolić na organizację dużego wydarzenia.
• Zrównoważony rozwój. Duże znaczenie odgrywa również poszukiwanie partnerów do organizacji pewnego typu wydarzeń. Ważna jest jednak komunikacja oraz zadawanie pytań o potrzeby i oczekiwania klientów.

Ruch turystyczny w Krakowie musi odżyć

Jak podkreślono podczas spotkania, nikt nie spodziewał się tego, że po świetnym 2019 roku i obiecujących dwóch pierwszych miesiącach 2020 roku, nastanie czas tak niekorzystnych zmian. Nie wiadomo, kiedy skończą się pandemiczne czasy, jednak jedno jest pewne – ważne, aby przygotować się na tzw. nową normalność, która wówczas nastąpi. Pomóc w tym mają wnioski zebrane po grudniowym Forum Turystyki w Krakowie. Najważniejsza jest współpraca, współdziałanie i dialog pomiędzy branżą kultury, turystyki i sektorem administracji publicznej. Tylko wtedy ruch turystyczny w Krakowie zostanie w pełni odbudowany, gdy nastaną ku temu sprzyjające okoliczności.