• Odrzucenie spadku jest czynnością prawną uregulowaną przez przepisy prawa cywilnego. Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku warto rozważyć w sytuacji, gdy zdajemy sobie sprawę, że osoba zmarła, po której mamy odziedziczyć spadek, pozostawiła po sobie długi. Odrzucenie spadku pozwala uniknąć konieczności spłacania zobowiązań, które zaciągnął spadkodawca. 

Kto może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może złożyć spadkobierca, który ma pełną zdolność do czynności prawnych. Może to być zarówno osoba fizyczna, osoba prawna, jak i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Za spadkobiercę, który nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, np. w imieniu małoletniego dziecka, oświadczenie mogą złożyć jego przedstawiciele ustawowi za zezwoleniem sądu opiekuńczego.

Co istotne, jeżeli przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku spadkobierca zmarł i nie złożył takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku mogą złożyć jego spadkobiercy. Termin do złożenia tego oświadczenia nie może się skończyć wcześniej niż termin do złożenia oświadczenia co do spadku po zmarłym spadkobiercy.

Kiedy mija termin na złożenie oświadczenia o odrzucenie spadku?

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku można złożyć w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule powołania do spadku. W przypadku osoby niemającej zdolności do czynności prawnych sześciomiesięczny termin zaczyna biec od momentu, gdy o powołaniu jej do spadku dowiedział się jej przedstawiciel ustawowy.

Bieg tego terminu rozpoczyna się inaczej w zależności od tego, kim jest spadkodawca. Jeśli mamy do czynienia ze spadkobiercą ustawowym, termin do złożenia oświadczenia biegnie od dnia otwarcia spadku. Natomiast jeżeli spadkobiercą jest osoba wskazana w testamencie, termin na złożenie oświadczenia rozpoczyna się z dniem ogłoszenia testamentu. Jeżeli jednak spadkobierca nie wiedział o tym, że doszło do śmierci spadkodawcy, termin na złożenie oświadczenia liczy się od dnia, w którym uzyskał on informację o śmierci spadkodawcy albo od dnia, w którym przekazano mu wiadomość o ogłoszeniu testamentu.

Spadkobierca powołany do spadku zarówno z mocy testamentu, jak i z ustawy ma możliwość odrzucenia spadku jako spadkobierca testamentowy i przyjęcia spadku jako spadkobierca ustawowy.  Jeżeli spadkobierca we wskazanym terminie nie złoży oświadczenia o odrzucenie spadku, będzie to jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Forma złożenia oświadczenia

Aby odrzucenie spadku było ważne, spadkobierca powinien złożyć stosowne oświadczenie przed sądem lub notariuszem. Takie oświadczenie można złożyć przed dowolnie wybranym notariuszem niezależnie od jego siedziby lub przed sądem, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu osoby składającej oświadczenie. Oświadczenie może być także złożone w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Notariusz albo sąd niebędący sądem spadku niezwłocznie przekazuje sądowi spadku odebrane oświadczenie.

Od odebrania przez sąd oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku albo od uchylenia się od skutków takiego oświadczenia pobiera się opłatę stałą w kwocie 100 zł. Maksymalne wynagrodzenie notariusza od odebrania oświadczenia wynosi 50 zł. Nie można złożyć oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku pod warunkiem, lub z zastrzeżeniem terminu. Takie oświadczenie zostanie uznane za nieważne.

Skutki złożenia oświadczenia o odrzucenie spadku

Skutkiem odrzucenia spadku jest wyłączenie spadkobiercy od dziedziczenia tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Jeśli osoba odrzucająca spadek ma dzieci, to zgodnie z kolejnością dziedziczenia, spadek przejdzie na nie. Dlatego warto pamiętać o konieczności złożenia oświadczenia także w ich imieniu, jeśli nie są jeszcze pełnoletnie.