Rada Miasta Krakowa nadaje wspomniany medal osobom, instytucjom oraz organizacjom, które w szczególny sposób wpłynęły na rozwój miasta. Wręcza się go od 1992 r. na wniosek specjalnie powołanej Komisji Medalu. W jej skład wchodzą prezydent miasta, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz metropolita krakowski. Medal „Cracoviae Merenti” ma trzy warianty – brązowy, srebrny i złoty. Największą wartość ma oczywiście ten ostatni i to właśnie nim odznaczono Zamek Królewski. Do tej pory przyznano go zaledwie 7 razy.
Dawno nie byliśmy świadkami takiego wydarzenia. Najwyższe odznaczenie naszego miasta, złoty medal Cracoviae Merenti przyznany zostaje po raz pierwszy od wielu lat, a honorujemy nim Zamek Królewski na Wawelu – miejsce o najwyższej wartości historycznej i kulturowej. Nie sposób opisać bogactwa treści związanych z Wawelem. Historycy przypisują mu funkcję podobną do tej, jaką w Rzymie pełnił Kapitol – ocenił w czasie uroczystej ceremonii prezydent Jacek Majchrowski. Stanisław Wyspiański widział w nim odpowiednik ateńskiego Akropolu, istotę nie tylko polskiej, ale i europejskiej kultury. Jego wartość określa też w pewien sposób obecność na liście światowego dziedzictwa UNESCO – dodał prezydent.
To dla Zamku Królewskiego wielki honor i zaszczyt – ocenił Andrzej Betlej, wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie, a od ubiegłego roku również dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu, na którego ręce złożono to wyjątkowe odznaczenie. Wokół wzgórza wawelskiego stanowiącego siedzibę władcy wyrosło stołeczne miasto, którego dzieje, zabytki, kultura duchowa, artystyczna i materialna nierozerwalnie łączyły się z dworem królewskim, tworząc w ten sposób miejsce, gdzie kształtowała się polska tożsamość i tradycja – dodał dyrektor z dumą.